door Peter Boel
De vierde KNSB-ronde leverde slechts drie vlotte aanvalspotjes op voor wit – geen verdere inzendingen, één Meesterklassewedstrijd waarvan de zetjes het grote publiek niet bereikten. De zege van En Passant-grootmeester Sergey Fedorchuk viel het meest in de smaak bij juryleden Herman Grooten en Hans Ree omdat zijn loperoffer tegen Jelmer Jens net iets origineler was dan de offers van Thomas Beerdsen en Koen Leenhouts. Daarmee wordt de Oekraïner de gelukkige bezitter van het New In Chess-boek Chess Buccaneer.
Wat de drie partijen gemeen hadden, aldus Ree, was dat ze alle reeds in de opening min of meer werden beslist – althans, zwart kwam in alle gevallen al snel in de verdrukking. Sergey Fedorchuk rekende vlekkeloos. Ree noemde dat: “Leerzaam en mooi.”
Fedorchuk – Jens
En Passant-LSG Intellimagic
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Lg5 e6 7.Dd2 a6 8.0–0–0 Ld7 9.f4 Le7 10.Pf3 b5 11.Lxf6 gxf6 12.Kb1 b4
Een beetje vroeg en een beetje ambitieus.
13.Pe2 h5
Dit is een tegenwoordig nogal populaire zijvariant. Op deze of de vorige zet was …Db6 altijd het meest gangbaar.
14.f5 e5
Een bekende structuur in de Rauzer. Wit beheerst de witte velden in het centrum, maar hoe gaat hij daarvan profiteren? Fedorchuk begint heel behoedzaam:
15.Pc1 Db6 16.Lc4 Pa5 17.Ld5 Tc8
17…Lc6 ruilt slechts een belangrijke verdediger af; de witte velden blijven zwak.
18.b3
Controleert veld c4. In de tiebreakpartij Jorden van Foreest-Lucas van Foreest, Amsterdam 2019, deed Jorden direct 18.Pd3 waarna Lucas gelijk spel verkreeg met 18…Pc4 en later de partij won, alsmede de nationale titel.
18…Lf8 19.Pd3 Tb8
Volgens Grooten was deze zet te langzaam. Hij adviseert 19…Pc6 20.De1 a5 21.Pb2 Pa7 22.Pc4 Da6 23.a4! om het zwarte paard van b5 te houden.
20.De1 Ke7 21.Dh4 Lh6?
Gezien het gewelddadige antwoord had zwart hier de loper op d7 moeten verdedigen met 21…Dc7. Maar ook dan ziet 22.g4 er al dodelijk uit.
22.Lxf7! Kxf7 23.Pdxe5+
De pointe.
23…fxe5
23…Ke7 helpt ook niet: 24.Pg6+ Kf7 (24…Kd8 25.Dxf6+) 25.Pxh8+ Txh8 26.e5! en wit breekt alsnog door, met een minimale materiële investering.
24.Pxe5+
Of 24…Ke8 25.Df6! met aanval op f7/d7 en op de toren op h8.
24…dxe5 25.Txd7+ Kg8 26.Dg3+ Kf8 27.Dxe5
Met onherroepelijk mat.
1-0
De beslissende combinatie van kandidaat-grootmeester Beerdsen, beginnend met 26.Txg7+!, was aardig, maar, zei Ree, “we kijken er net zo weinig van op als van bijvoorbeeld Lxh7+ Kxh7 Pg5+.” Er zat echter een flink uit de kluiten gewassen adder onder het gras, en we weten allemaal dat we zo’n beest beter niet ongemerkt kunnen laten passeren.
Beerdsen – Alex Suvorov
AMEVO Apeldoorn-Zuid Limburg
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pc6 5.Pc3 Dc7 6.Le3 a6 7.a3 b5 8.Pxc6 Dxc6 9.Df3 Lb7 10.Dg3
Een irritante manoeuvre voor zwart. Dezelfde manoeuvre wordt ook wel op zet 7 en 8 gespeeld.
10…Pf6 11.Ld3
11.f3 was nog bekend uit een partij tussen Lucas van Foreest en Beerdsen zelf (met zwart!) in Groningen 2017, die door Lucas werd gewonnen.
11…d6 12.0–0–0 h5
Op deze zet een nieuwtje, maar het idee is welbekend.13.The1 h4 14.Dh3 Le7 15.Lg5?! Dc5 16.Le3 Dc7 17.Kb1 Lc6
Zwart lijkt enige baat te hebben bij de witte zetherhaling – de dame staat toch beter op c7 dan op c6?
18.g4! Db7
En hiermee hangt pion e4 ook – maar die geeft Beerdsen graag.
19.g5 Pxe4 20.Pxe4 Lxe4 21.g6!
21…Lxd3?!
Nu kan wit losgaan. Grooten geeft de moeilijke verdediging 21…Lg2! 22.gxf7+ Kd7! (22…Kxf7? 23.Dg4) 23.Dg4 Lf3 en nadat zwart de kwaliteit pakt is het volslagen onduidelijk. De engines moesten even gevoerd worden om toch een kansrijk vervolg voor wit te vinden: 24.Dxg7 Lxd1 en hier kwam Ree op de proppen met een ik mag wel zeggen Bosbomiaanse opstoot: 25.f4!? Lh5 26.f5 e5 27.f6 De5. Nu heeft wit de keuze tussen 28.fxe7 (wat een carrière!) 28…Dxf7 29.Dg2 Df3 30.Dd2 met voordeel, en 28.f8D (of ook 28.f8P+) 28…Txf8 en nu 29.Dxe7+ Kc6 30.Lf5 Tf7 31.Ld7+ Kc7 32.Le6+! Txe7 33.Lxd5 en de lopers zijn beresterk na 33…Tee8 34.Tg1.
22.Txd3 0–0 23.gxf7+ Txf7 24.Dxe6
Met goede aanvalskansen bij gelijk materiaal (nog wel).
24…Td8 25.Tg1 Dd7?
Negeert de witte dreiging. Hij moest een pion geven met 25…Lf6.
26.Txg7+! Kxg7 27.Lh6+
Dit wint ook, maar 27.Dh6+ Kg8 28.Ld4 was wel zo simpel.
27…Kh7 28.Dxf7+ Kxh6 29.Te3
Er is geen fatsoenlijke verdediging tegen de dreiging 30.Te6+.
29…Lg5 30.Te6+ Dxe6 31.Dxe6+ Kg7
En wit won zonder moeite:
32.Dd5 Lf6 33.Db7+ Kg6 34.Dxa6 Le5 35.h3 Tf8 36.Dxb5 Txf2 37.a4 Tf3 38.Dd7 Tf4 39.a5 Tb4 40.c3 Lxc3 41.Dxd6+ Kh7 42.Dd3+ 1-0
In de derde partij mocht Koen Leenhouts, met wit, er ook met de botte bijl doorheen. 21.Pxg6 was een aardig motief volgens de juryleden, maar ook niet al te moeilijk, en – helaas – volgens de machines niet eens de sterkste zet!
Leenhouts – Martens
HWP Sas van Gent-HMC Den Bosch
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.g3 Lb4+ 4.Pd2 d6
Dit is vrij zeldzaam, en zwart belandt in een wat passieve stelling.
5.Lg2 Pbd7 6.Pgf3 e5 7.0–0 c6 8.a3 Lxd2 9.Lxd2 0–0
10.Lb4!?
Een interessant plan. Omdat zwart met …e7-e6-e5 al een tempo heeft gespendeerd, zag 10.dxe5 dxe5 11.Dc2 er al goed uit voor wit.
10…c5
Met de alerte reactie 10…e4! had zwart voor het initiatief kunnen vechten. Nu krijgt wit wat hij wil: druk op het centrum en meer ruimte voor zijn loperpaar.
11.dxc5 dxc5 12.Lc3 De7 13.Dc2 Te8 14.e4 a6
Leenhouts houdt de vaart erin met een standaardactie:
15.Ph4
15.Tad1 b5 ging de Zeeuwse IM misschien niet snel genoeg.
15…g6 16.f4! exf4 17.e5 Ph5
18.e6!
IJzeren consequentie!
18…Pdf6
18…fxe6 (18…Dxe6?? 19.Ta/fe1) faalt op 19.Pxg6! hxg6 20.Dxg6+ Pg7 en nu is 21.Txf4 of zelfs 21.Tae1! nog sterker dan het stuk terugwinnen met 21.Lxg7. Grooten geeft het koelbloedige 18…Pb6! 19.exf7+ Dxf7 als betere verdedigingskans.
19.exf7+ Dxf7 20.gxf4 Dxc4?!
“Het optimisme van een man in doodsnood,” schreef Ree. Deze zet is wel erg provocerend, maar na 20…Lg4 21.Le5 domineert wit het bord.
21.Pxg6
Volgens de engine was 21.Tae1 Txe1 22.Txe1 nog sterker, bijvoorbeeld 22…Df7 23.f5. Een concrete winst zit er dan nog niet in, maar de witte lopers regeren. Elke menselijke speler doet natuurlijk de tekstzet.
21…Te2 22.Pe5 Txc2 23.Pxc4
Na deze ‘uitvlucht’ is het verschil in effectiviteit tussen beide zijden éclatant. Martens schakelt één van de kanonnen uit, maar dat is slechts uitstel van executie:
23…Txg2+
Na 23…Le6 24.Pe3 Te2 25.Tae1 speelt alleen wit, maar dat was wellicht wat taaier.
24.Kxg2 Pd5 25.Kf3 b5
Of 25…Phxf4 26.Pb6 en de overblijvende witte stukken zijn nog steeds actiever.
26.Tg1+ Kf8 27.Pd6 Ld7 28.Le5 1-0
