Op 6 juli begint in Utrecht het Kampioenschap van Nederland. De meest opvallende naam op de deelnemerslijst is die van Jan Timman, ooit de nummer 2 van de wereld, negenvoudig Nederlands kampioen en inmiddels 72 jaar jong. Hij doet voor het eerst sinds 2006 weer mee. We doken in Timmans NK-historie en spraken met de grootmeester.
Door Frank Clevers, redacteur websites KNSB
Debuut op 17-jarige leeftijd
Jan Timman heeft een lange historie in het NK. Hij maakte in 1969 op 17-jarige leeftijd zijn debuut en werd meteen verdienstelijk derde. Hij werd voor het eerst kampioen in 1974 (met 8½ uit 11) en daarna volgden titels in 1975, 1976, 1978 (gedeeld met Genna Sosonko), 1980, 1981, 1983, 1987 en 1996. Het is heel bijzonder dat Jan Timman er 55 jaar na zijn eerste NK-deelname nog bij is. Die tijdsspanne van 55 jaar is hoogst zeldzaam voor een (denk-)sporter.
Meest gewonnen titels
Het NK heeft een rijke historie die teruggaat naar 1909. Op de lijst van meest gewonnen nationale titels staat Jan Timman tweede, achter Max Euwe (wereldkampioen 1935-1937) die in totaal 12 titels veroverde. Dat Jan in zijn topjaren niet vaak aan het NK meedeed, komt doordat de toernooiagenda het simpelweg niet toeliet. Hij hoorde bij de wereldtop en werd beschouwd als ´Best of the West´.
Waarom nu wél weer?
Hij heeft lang niet meegedaan. Waarom nu wél weer? Jan Timman: “Ik ben zoals altijd gezien mijn positie op de ranglijst uitgenodigd en heb dit jaar besloten om wel te spelen omdat het dit seizoen in de KNSB-competitie goed gegaan is met 7 uit 8. Verder zie ik voor mij geen reële mogelijkheid om naast de competitie andere toernooien te spelen die voor mij in aanmerking komen, want bij veel toernooien moet je twee partijen op een dag spelen wat ik te zwaar vind. Het NK is wel te doen.”
KNSB-competitie
Jan Timman, woonachtig in Arnhem, speelde afgelopen seizoen voor SV Wageningen 1 in de eerste klasse van de KNSB-competitie. Hij scoorde 7 uit 8 (TPR 2537) en wist daarmee zijn KNSB-rating met wat puntjes op te krikken naar 2515. Zijn FIDE rating is 2527. Het was vorige maand toch wel bijzonder om te zien in de competitiemailing van KNSB-functionaris Koos Stolk: in die mailing werden de topscorers per klasse bekendgemaakt (en daarmee winnaar van een uitgave van New In Chess). Bij klasse 1B prijkte de naam “Timman, J.H.”
Ook komend seizoen
Jan heeft overigens al besloten dat hij ook komend seizoen beschikbaar is voor Wageningen 1. “Omdat de tegenstanders een lagere rating hebben, loop je het risico om ratingpunten te verliezen. Je kunt meer verliezen dan winnen en je moet een heel hoge score halen om je rating te houden. Ik moet dus extra zorgen dat ik in vorm blijf.”
Knock out toernooi
Aan het NK doen 16 spelers mee. Een illuster gezelschap met oud-kampioenen als Max Warmerdam (hoogste op rating), Erwin L’Ami, Ivan Sokolov, Dimitri Reinderman en Sergei Tiviakov. De 16 spelers spelen vier ronden in een knock out toernooi. Na de eerste ronde zijn er dus nog acht over, na de tweede ronde nog vier en na de derde ronde nog twee die de finale spelen. In elke ronde speelt men tweemaal tegen elkaar en als er geen beslissing is volgt een tiebreak. Er zijn nu 14 grootmeesters bekend, die geselecteerd zijn op basis van een plaatsingslijst. De laatste twee NK-tickets komen uit een plaatsingstoernooi dat op 8 en 9 juni wordt gespeeld.
Eén zwak moment
Wat vindt Jan Timman van die opzet, een knock out toernooi met korte matches en tiebreaks? Jan Timman: “In principe hou ik niet van het knock out systeem, want heb je één zwak moment, dan lig je eruit en dat kan niet de bedoeling zijn van een toernooi. Ik zie liever een normaal toernooi, maar ik begrijp de keuze van de KNSB wel en dit maakt het voor sommige spelers misschien ook gemakkelijker om mee te doen.”
Concentreren
De spelers in het NK worden gerangschikt op volgorde van de FIDE ratinglijst van 1 juni a.s. Jan Timman staat op dit moment 11e op de lijst en als dat zo blijft speelt hij volgens het schema tegen de nummer 3 (nu Benjamin Bok). De echte voorbereiding gaat dus beginnen op 1 juni als de tegenstander in de 1e ronde definitief bekend is. Jan: “In de KNSB-competitie weet je nooit tegen wie je komt te spelen. Nu in het NK kan ik me concreet voorbereiden op de tegenstander.” Wat is zijn ambitie? “Dat is moeilijk te zeggen. Over het algemeen denk ik dat mijn niveau wel goed is. Ik moet vooral proberen me goed te concentreren.”
Alles over het NK kun je vinden op de toernooisite
