Door Peter Boel
Uit een niet bepaald ruime selectie van de derde KNSB-ronde kwam Jasper Geurink als de winnaar tevoorschijn. De Groninger bestookte zijn jeugdige tegenstander Max Warmerdam met een dubbel pionoffer voor een langdurige aanval, en maakte het mooi uit. Geurink, die zijn partij hieronder zelf analyseert, ontvangt het boek Black Is Back! door Andras Adorjan en Peter Boel, als schoonheidsprijs – voor moed en ondernemingslust, zoals jurylid Hans Ree schreef.
De partij is uit de match Groningen-Apeldoorn. De twee pionoffers die Geurink plaatst zijn, volgens Ree en aan het commentaar te zien ook wel een beetje volgens hemzelf, misschien wel te dapper. Maar in het schaken wordt dappperheid vaak beloond. We kunnen niet allemaal verdedigen zoals Sergey Karjakin.
Warmerdam – Geurink
(aantekeningen Jasper Geurink)
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.e5 Pfd7 5.f4 c5 6.Pf3 Pc6 7.Le3 Le7 8.Dd2 0-0 9.dxc5!
Zo moet wit spelen als hij lang wil rokeren. Direct 9.0-0-0? is een bekende fout wegens 9…c4! (verhindert Ld3 en witte stukkenbewegingen naar de bedreigde damevleugel) 10.f5 b5 11.f6 (11.Pxb5 Tb8 12.Pd6 Lxd6 13.exd6 Pf6! en …Pe4 met een zeer sterke aanval) 11…gxf6 12.Lh6 fxe5! 13.Lxf8 Dxf8 met aanval.
9…Da5 10.0-0-0
10…b6!?
Een idee van Sergei Volkov. Zwart wil wit dwingen op b6 te nemen (of zelf op c5 nemen met de pion), waarna hij voldoende compensatie heeft in de vorm van open lijnen voor de torens. Dit is heel wat scherper dan het wat miezerige 10…Lxc5 11.Lxc5 Pxc5 12.Kb1 Td8=; 10…Pxc5!?.
11.Lb5 Lb7 12.Kb1 Kh8
12…bxc5?? 13.Lxc6 Lxc6 14.Pxd5!+-.
13.cxb6
In het voor de partij door de zwartspeler geraadpleegde boek van Moskalenko (The Even More Flexible French, New In Chess 2015) stond nog een partij van Volkov die zo verder ging: 13.Lxc6 Lxc6 14.Pd4 Tfc8 15.Pb3 Da6 en de rest kon ik me niet meer herinneren, behalve dan dat de dame op b7 terecht kwam. Hier leek tijdens de partij me 16.Df2! het beste, om c5 te dekken en niet op b6 te nemen, en f5 voor te bereiden. Maar Fritz ‘spuit 11’ geeft 16…La4! en nu:
A) 17.cxb6?! axb6 18.Pxa4 Dxa4 19.Pc1 b5 met compensatie. Het nadeel van 17.cxb6 is dat de a-lijn direct openkomt, ook in de partij;
B) 17.f5! ziet er het actiefste uit: 17…Lxb3 (17…bxc5 18.fxe6 (18.f6!?) 18…fxe6 19.Df7 Te8 20.Pxa4 Dxa4 21.Dxe6 d4 22.Lf4 Lg5 23.Dg4 Lxf4 24.Dxf4 Txe5 25.The1+=) 18.axb3 bxc5 19.f6!? (19.fxe6 fxe6 20.Df7 Te8) 19…gxf6 20.exf6 Lxf6 21.Pe4! met initiatief.
13…axb6 14.Pd4 Tfc8 15.Pb3 Da7 16.a3 Pc5
17.Lxc6?!
Hierna heeft zwart definitief goed spel voor de pion vanwege het loperpaar. Tijdens de partij dacht ik al dat 17.Pd4! (lastige switchback) het sterkste was (ja, ik ben een goede speler): 17.Pd4! Pxd4 18.Dxd4!± (verhindert 18…Pe4, met controle) (18.Lxd4 Pe4 19.Pxe4 dxe4 20.De3 Ld5! 21.Lxb6 Db7 22.c4! F11 22…Txc4 (22…Lxc4? 23.Td7) 23.Lxc4 Lxc4+=) 18…La6 19.f5 Lxb5 20.Pxb5 Dd7 21.Pc3 Pa4 met vage kansen.
17…Lxc6 18.Ld4 Pe4
18…Pxb3 19.cxb3 Lxa3?? 20.bxa3 Dxa3 21.Db2+-.
19.Pxe4
19.De3 Db7 20.Lxb6?? Pxc3+ 21.bxc3 Txa3-+.
19…dxe4 20.De3
20…Ld5!
De enige oplossing is nog een pionoffer: ruim baan voor de lopers en de torens! Wit zat hier al zeer krap in zijn tijd.
21.Lxb6 Db7 22.Td2!
Nog een goede verdedigingszet, die c2 dekt en evt. T-ergens-op-de-tweede-rij mogelijk maakt.
22…Ta6?!
Na ruim 20 minuten nadenken. Het lastige van de zwarte stelling is dat er te veel mogelijkheden zijn! Na rijp beraad besloot ik dus de c-lijn tot uitvalsbasis te maken. 22…Tcb8! 23.Lc5 (23.Ld4) 23…Lxc5 24.Dxc5 Lxb3 25.cxb3 Dxb3 is onduidelijk; 22…Tab8 23.Ld4 en dan?
23.Ld4
23.Lc5! Txc5!? 24.Pxc5 Da7 was de bedoeling, maar wit heeft behalve
A) 25.Thd1! (en deze!, vanwege de zwakke onderste rij bij zwart; F11) 25…Lxc5 26.Txd5 exd5 27.Txd5 Le7 28.Dxe4+=;
B) 25.b4? Txa3 26.Dd4 Lxc5 27.bxc5 Ta4 (27…e3! 28.Tdd1 e2 29.Td2 (29.Td3 Txd3 30.cxd3 Da5-+) 29…Da5! 30.Txe2 Ta4-+ F11) 28.Db2 Ta2 29.Dc3 Ta3 30.Dd4 Ta4= was mijn reddingsboei;
C) ook deze: 25.c4 (F11) 25…Lxc5 26.Dh3 Lxa3! 27.Txd5! (27.cxd5?? Lb4 28.dxe6 Ta1+ 29.Kc2 Dc7+-+) 27…h6 28.Tb5 Lxb2 29.Kxb2 Ta2+ 30.Kc3 Te2! 31.Kb4 Te3 32.Ta5 De7+ 33.c5 Txh3 34.gxh3 e3 met duidelijk voordeel voor zwart.
23…Dc7 24.Thd1 Tc6
25.Tc1?
25.Lc3! Lxa3 26.La5! (F11) kon nog, maar de witspeler had nog luttele seconden… 26…De7 27.f5 Lb4 28.f6 gxf6 29.exf6 Df8 30.Lxb4 Dxb4 met compensatie.
PB: Grooten geeft nog 25.De2!, waarna wit “alles onder controle heeft”, hoewel zwart nog wel druk houdt.
25…Lxa3! 26.Lc3?
26.bxa3 Lxb3 27.Dxe4 Ld5 28.De3 Db7+ 29.Ka1 (29.Lb2 Tc3) 29…Da8 en de ongelijke loper op d5 is een beest in de aanval, samen met de andere stukken.
26…Db8! 27.Tcd1? Txc3 28.bxc3 Lxb3 29.cxb3 Dxb3+ 30.Ka1 Lb2+!
Nog een charmant slot.
0-1
De volgende partij werd door de juryleden vermakelijk bevonden, maar niet aantrekkelijk genoeg voor een schoonheidsprijs. Vedder, die een dramatische schaakzomer heeft gekend, wint een kleine kwaliteit. Daardoor kwam de zege hem aanwaaien, vond Ree. Het punt moest nog wel even binnengehaald worden tegen een hevig spartelende tegenstander. “De wijze waarop Richard Vedder zich kwijt van zijn taak is absoluut fraai”, schrijft Grooten. Aantekeningen zijn gebaseerd op die van de winnaar zelf op Schaaksite.
Bitalzadeh – Richard Vedder
1.c4 e5 2.Pc3 Pc6 3.Pf3 f5 4.d4 e4 5.Pg5 h6 6.Ph3 g5
Geïnspireerd door Walter Browne, die dit speelde in een partij tegen Seirawan, Lone Pine 1979.
7.e3
7.f3 exf3 8.exf3 Lg7 9.d5 De7+ 10.Kd2 Pd4 11.Ld3 Kd8 12.Pg1 b5 13.Pge2 bxc4 14.Lxc4 Dc5 15.Kd3 Tb8 16.Le3 Dxc4+ 17.Kxc4 La6+ 18.Pb5 Pxb5 0-1 was de genoemde partij, door wijlen Browne in The Stress of Chess (New In Chess, 2012) een ‘slachtpartij’ genoemd.
7…Pf6 8.f4
Browne gaf hier in zijn boek de variant 8.Le2 Lg7 9.Lh5+ Pxh5 10.Dxh5+ Kf8 . “Hier hoopte ik op, want ik hou van het loperpaar en het paard op h3 maakt niet veel indruk.”
8.Da4 had Bitalzadeh vorig seizoen al op het bord gehad, tegen Hans Groffen! Dat werd een zwaarbevochten remise na 8…Lg7 9.b4 0-0 10.c5 d5 11.cxd6 cxd6 12.b5 Pe7 13.Db3+ d5 14.Pg1 Le6 15.h4 Kf7 16.Ph3 Kg6
(analysediagram)
… en de zwarte pionnenmacht wordt mooi ondersteund! Het werd remise na 66 zetten.
8…g4 9.Pf2 d6 10.b4
Analoog aan de partij tegen Groffen start wit een pionnenwals op de damevleugel. Vedder schrijft dat hij dat niet erg vond, omdat de witte pionnen ook aanknopingspunten worden! De hele stelling barst uit zijn voegen van de aanknopingspunten.
10…Lg7 11.Db3 De7 12.La3 Df7 13.Da4
Hier staat de dame “disharmonieus” opgesteld (Grooten).
13…0-0 14.b5 Pe7 15.Tc1 Ld7 16.c5
16…a6
Vedder heeft het hier in zijn verslag over een ‘Ostrovski’ – voor ingewijden. Helaas ben ik dat niet. Misschien betekent het een irritante counter met …a7-a6 op een moment dat wit denkt te oogsten op de damevleugel. Of misschien betekent het wel iets heel anders.
17.cxd6
Grooten meende dat 17.Lc4 de schade hier nog beperkt had gehouden.
17…axb5 18.Db4
Vedder geeft hier nog 18.Db3 Dxb3 19.axb3 Ped5 20.Lb2 en nu lijkt 20…Pxe3 21.dxc7 Pxf1 22.Txf1 Tfc8 nog wat sterker dan zijn 20…cxd6.
18…Pc6!
Brengt de witte stukken op de damevleugel in de problemen.
19.Db2
19.Dxb5 Txa3 20.Dxb7 Tb8 21.Dxc7 met damevangst na 21…Ta7 (Vedder) of nog liever 21…Pe8!. Maar nu wint zwart een kleine kwaliteit.
19…Txa3 20.Dxa3 b4 21.Db3 Dxb3 22.axb3 bxc3 23.dxc7 Pd5 24.Pd1 Pcb4 25.Lc4 b5 26.Lxd5+ Pxd5 27.Pxc3 Pxe3 28.Pxb5
Wits enige kans is de vrijpion op c7, maar Vedder gaat eerst rustig door met consumeren.
28…Pxg2+ 29.Kd1 Pxf4 30.Pd6 Pd3 31.Tc2 Lxd4
Nu moet wit eerst iets aan het vorkje op f2 doen.
32.Tf1
32…Lc5! 33.c8D Lxc8 34.Pxc8 f4!
Met zo’n pionnenmacht kijk je niet meer om naar zo’n paard.
35.b4 Lxb4 36.Tc7 Te8 37.Pb6 La5
Na 37…e3 38.Pd5 e2+ 39.Kc2 had zwart nog even 39…Te6 of 39…Tf8 moeten vinden om eeuwig schaak te vermijden.
38.Tc6 e3 39.Ke2 f3+ 40.Kxd3 e2 41.Tg1 e1D 42.Txe1 Txe1 43.Pc4 f2 0-1
Uit de lagere klassen kwamen twee inzendingen die de shortlist niet haalden. Met enige moeite kwamen er vier partijen op die shortlist – de laatste partij hieronder kon sowieso nauwelijks meedingen om een schoonheidsprijs omdat het de verliezer was die naar schoonheid streefde en daarin ten onder ging.
Maar eerst de volgende. In een stelling waarin weinig aan de hand lijkt weet grootmeester Benjamin Bok zijn tegenstander slinks te verleiden tot een paar onnauwkeurigheden, en dan is het heel pardoes uit.
Van der Lende – Bok
1.d4 d5 2.Pf3 Pf6 3.g3 Lf5 4.Lg2 e6 5.Pbd2 h6 6.0-0 Le7 7.b3 0-0 8.Lb2 Pbd7 9.Pe5 a5 10.a3 Lh7 11.c4 c6 12.Te1 Pxe5 13.dxe5 Pd7 14.cxd5 exd5
Een ambitieuze terugname. 14…cxd5 was safer.
15.f4
Wit moet het in deze stelling hebben van 15.e4, maar hier staat zwart prima na 15…Pc5 16.exd5 cxd5 omdat hij een paar invalsvelden beheerst, zoals Richard Vedder betoogde op Schaaksite. Hierna komt wit tot zijn verdriet niet meer aan e2-e4 toe.
15…Pc5 16.Kh1 f6 17.exf6 Lxf6 18.Lxf6 Dxf6 19.b4 axb4 20.axb4 Pa6
Niet zelf ruilen natuurlijk, want de zwarte dame is veel actiever dan de witte. Het nadeel is wel dat wit de zwarte structuur kan aantasten:
21.b5 Pb4 22.Txa8 Txa8 23.bxc6 bxc6 24.Db3 Pc2!?
Een sprong in het diepe. Met 24…De7 of 24…Dd4 kon zwart de controle houden.
25.Tc1 Dd4!
26.Pf3
26.Txc2 loopt in een matnet, zoals de volgende fraaie varianten laten zien: 26…Ta1+ 27.Lf1 (27.Pf1 Txf1+ 28.Lxf1 Le4+ 29.Lg2 Dd1#) 27…Txf1+ 28.Pxf1 Le4+ en hier komt wit er nog af met dameverlies.
Hier was echter wel 26.Db7 mogelijk: 26…Tf8 (na 26…Ta1 geeft wit eeuwig schaak) 27.Pf1 en het is moeilijk voor zwart om erdoor te komen.
26…Df2!?
27.Db7
Wit kon ontsnappen naar remise met het elegante 27.Pe5!! Pe1 28.Lxd5+ Kh8 29.Pf7+. Maar vogel dat maar eens uit achter het bord, en de tekstzet ziet er ook goed uit.
27…Tf8 28.Dxc6 Le4 29.De6+
De stelling is bijzonder verraderlijk voor wit; zo gaat 29.Txc2 hier weer niet wegens 29…Lxf3!, wat de kwaliteit wint na 30.De6+ Kh8 31.exf3 Dxc2 en wit mag nog niet op d5 slaan.
29…Kh8
Nu dreigt er vooral 30…Pe3.
30.Ph4
Een blunder in reeds bedenkelijke stelling, aldus Grooten.
30…Pe1!
Het matnet sluit zich. Wit kan zich alleen redden met twee blauwe ogen, een paar gebroken benen en armen en een hersenschudding – kortom, niet.
31.Pg6+ Lxg6 32.Dxd5 Pxg2 33.Dxg2 De3 34.Tc4 Te8 0-1
Adequaat, maar geen prijs waard, schreef Ree.
Van der Lende deed het vrij rustig tegen zijn grootmeesterlijke opponent, Misha Senders pakte het heel anders aan. Hij ruilde snel zijn loper tegen het paard op f6 en stoomde op met zijn h-pion. “Zeer dubieus”, oordeelde Grooten.
Senders – Reinderman
Senders is al veel te ver gegaan in zijn aanvalsdrift, en is alle controle over het centrum kwijt. Hij had hier iets geniaals gezien.
14.Th8+!?
Net als Rapport tegen Aronian in Novi Sad, alleen hier voel je meteen dat het niet kan werken. De juryleden hielden terdege rekening met de mogelijkheid dat het hier een wanhoopsoffer betrof na een mislukt openingsexperiment.
14…Lxh8 15.Dh4
15…Dxg5!
De weerlegging. Reinderman had het nog gulzigere 15…Pxc2+ kunnen proberen:
A) 16.Kf1 Dxg5 17.Dxg5 dxc4 en wit kan niet meer rokeren;
B) Spannender is 16.Kd1 Lg4+ 17.Le2 Lh5 18.Lxh5 Lxc3 19.Lxg6 Kg7 en dat wint voor zwart volgens de computer, maar ik kan me voorstellen dat je achter het bord voor iets anders kiest!
16.Dxg5 dxc4 17.0-0-0 cxb3 18.axb3 Te8
19.Dxc5
Met toren en twee stukken voor de dame staat zwart gewonnen. Zoals Jeroen Bosch aangaf had Senders hier nog een listige poging kunnen wagen met 19.Pxe4, waarna zwart nog vreselijk de mist in had kunnen gaan met 19…Txe4? 20.Dd8+ Kg7 21.Th1. We gaan ervan uit dat Reinderman het winnende 19…Lf5! 20.Pf6+ Lxf6 21.Dxf6 Pxc2 wel had gevonden, maar dan had hij ook moeten zien dat zwart zich na 22.Th1 redt met 22…Te1+-+.
19…Pc6 20.Te1 Lf5
En dit geloofde Senders wel. Hij gaf meteen op.
