door Peter Boel
Twee Siciliaanse offerpartijen – één gewonnen door wit, de andere door zwart. Rijnaarts-Nijboer (0-1) en Van den Doel-Van Wely (1-0) waren de topkandidaten voor de New In Chess schoonheidsprijs na de zesde KNSB-ronde. De speler die de minste fouten maakte won, en dat was grootmeester Friso Nijboer. Hij ontvangt van New In Chess het boek Game Changer van Matthew Sadler en Natasha Regan. Een opmerkelijke inzending kwam nog van Gerard Welling, die oude tijden deed herleven met een offer rechtstreeks uit de opening.
De winnende partij kwam uit MuConsult Apeldoorn-En Passant. ,,Een mooie partij uit één stuk”, vond Grooten. Dat was de motivatie om Friso Nijboer de prijs toe te kennen. Zoals we zullen zien was het stukoffer van Erik van den Doel moedig, origineel en correct, maar ging er in de tijdnoodfase het een en ander mis. De aanval van Nijboer loopt wel heel hard, maar zo simpel was het natuurlijk niet.
Rijnaarts – Nijboer
1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 d6 6.Lg5 e6 7.Dd2 a6 8.0–0–0 Ld7 9.De1
Een vrij obscure zet, die een beetje doet denken aan 10.De1 in de Draak. Het heeft duidelijke voordelen als zwart ruilt op d4, zoals normaal in de Richter-Rauzer. Volgens Richard Vedder in zijn verslag op Schaaksite is de zet afkomstig van Poloegajevski.
9…h6 10.Lh4
10…Db6
Nieuw en na het witte antwoord sterk. Wits beste optie was nu 11.Pxc6 bxc6 12.f4 Tb8 13.b3.
11.Pb3 Le7 12.h3?!
12.f4.
12…Dc7 13.f4 b5 14.Ld3?!
Met 14.a3 kon wit het zwarte initiatief een beetje vertragen.
14…b4 15.Pe2 e5
Stockfish gaat voor het directe 15…0–0 en 16….a5.
16.fxe5 dxe5 17.Lf2 Le6 18.Kb1 0–0 19.g4
19…Pd7!
Terwijl wit op de koningsvleugel in lucht hapt, beginnen de zwarte dreigingen op de damevleugel angstwekkende vormen aan te nemen. Een poging om de aandacht af te leiden was nu 20.g5!?, maar veel had het niet geholpen.
20.Dg1 Tfc8 21.h4 a5 22.g5 h5 23.Pc5
Anders wordt het paard onder de voet gelopen. Op Schaaksite gaf Richard Vedder nog 23.g6 a4!.
23…Pxc5 24.Lxc5
24…Lxa2+!
Ook 24…a4 of 24…b3 had gewonnen, maar dit is wel zo elegant.
25.Kxa2 b3+ 26.Ka1
Beide wijzen van slaan op b4 falen op dezelfde pointe: 26.cxb3 Lxc5 27.Dxc5 Pb4+; 26.Kxb3 Tab8+ 27.Ka2 Lxc5 28.Dxc5 Pb4+; of ook 26…Lxc5 27.Dxc5 Pd4+ (Vedder).
26…bxc2
De meest nauwkeurige volgorde was 26…Pb4 27.Lxe7 bxc2.
27.Td2
Hier kon wit nog een soort verdedigingslinie opwerpen met 27.Lxc2 Pb4 28.La4 Lxc5 29.Dg3.
27…Pb4 28.Lxe7
28…Dd7! 29.b3 a4 30.Kb2 Pxd3+
Jammer van dit nogal prozaïsche einde.
31.Txd3 Dxd3
En hier liet wit alle hoop varen:
0–1
Het treffen aan het topbord van de wedstrijd Charlois Eurpoort-Kennemer Combinatie leverde de volgende kandidaat op. Eens te meer blijkt Erik van den Doel een lastige tegenstander voor Loek van Wely. Grooten: ,,Een fascinerend schouwspel, met een lelijke omissie net voor de tijdcontrole.”
Van den Doel – Van Wely
[commentaar Herman Grooten; overige opmerkingen Peter Boel (PB)]
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Le2 e6 7.Le3 Pc6 8.f4 Le7 9.Dd2 Ld7 10.0–0–0 b5 11.Lf3 Tc8 12.g4 b4 13.Pce2 d5 14.e5
Bekend was nog 14.exd5 Pxd5 15.Lxd5 exd5 16.Pxc6 Txc6 17.Dxd5 Dc8 18.Pd4 Td6 19.De5 Lxg4 20.Td2 Db7 21.Tg1 f6 22.Da5 Td5 23.Da4+ Ld7 24.Db3 met duidelijk voordeel voor wit in de partij Morshedi-Ftacnik, Philadelphia 2007.
14…Pe4 15.Lxe4 dxe4 16.Pb3 Pb8 17.Pg3 Lc6 18.Df2
Erik houdt liever de dames op het bord om te kunnen aanvallen. Na 18.Dxd8+ Txd8 19.Pc5 valt de pion op e4. Zwart heeft een beetje compensatie met zijn loperpaar, maar misschien niet genoeg.
18…Pd7 19.Ph5
19…g6?!
19…0–0 was geen probleem voor zwart hoewel het er best dreigend uit kan zien na g4-g5 en eventueel Pf6+.
20.Pg7+!
Opmerkelijk gespeeld, wit offert een stuk.
20…Kf8 21.Pxe6+ fxe6 22.f5
22…Lh4
De engine geeft 22…Ke8 als de beste verdediging, maar dat zou een mens nooit spelen. Overigens heeft wit ook erg goede winstkansen na 23.fxe6 Tf8 24.exd7+ Lxd7 25.Dg2.
23.Df1 Lb5
Nu is 23…De7 24.Lh6+ Kg8 25.Dxa6! ook geen feest voor zwart.
24.Df4 g5 25.Dxe4
Wit staat op winst, zijn offer was volledig correct.
25…Lc6 26.Dxb4+ De7 27.Pc5 Kg8
27…Lxh1 28.Txd7 De8 29.Pxe6+ Kg8 30.Tg7#.
28.f6
Wit kon zijn spel bekronen met direct 28.Txd7! Lxd7 29.Db7 Txc5 30.Lxc5+–.
28…Df7
29.Txd7!
Hij doet het nu en het is inderdaad ook winnend.
PB: Ook heel hard was 29.Pxd7 Lxh1 (29…Lxd7 30.Db7) 30.Pb6 Tb8 31.Txh1 en zwart kan geen vin verroeren.
29…Lxd7 30.Db7 Txc5 31.Lxc5 h5 32.Td1 Le8 33.Dxa6 hxg4
Wit heeft drie pionnen voor zijn stuk, maar de zwarte stukken coördineren absoluut niet.
34.Td8 g3 35.Da8
Veel sterker was 35.Db5! Kh7 (35…gxh2 36.Txe8+ Kh7 37.Dd3+ Dg6 38.Dd7+ Kh6 39.Txh8+ Dh7 40.Dxh7#) 36.Dd3+ Dg6 37.hxg3 Dxd3 38.Txd3 en wit wint het stuk terug, waarna het voorbij is.
35…Kh7 36.hxg3 Lxg3 37.Le3?!
Het lijkt erop dat Van den Doel in tijdnood zat, want hier geeft hij een gedeelte van zijn voordeel uit handen.
37…Dh5 38.Db7+ Lf7
39.Td7?
Deze voor de hand liggende zet is zeker niet goed.
39.Td1! won. Vanwege de dreiging Th1 kan de g3-loper niet actief worden, en wit kan vervolgens met zijn a-pion gaan lopen.
39…Kg8?
Maar Van Wely, kennelijk ook in tijdnood, houdt het niet droog.
Na 39…Tf8! staat het gelijk, als we de engine moeten geloven. Hierna kan de koning achter de toren gaan staan op g8 en is de toren veel actiever.
40.Da8+ Kh7 41.Dg2!
Die is wel uitstekend.
41…Lh4 42.De4+ Kg8 43.Td8+ Le8 44.Db7
PB: Opgegeven. Na 44…Th7 45.Dc6! kan zwart de boel niet meer dekken.
De aantekeningen bij de volgende partij van internationaal meester Gerard Welling zijn ontleend aan zijn wedstrijdverslag op de site van WLC. René Olthof stuurde de analyse door aan de jury.
Grooten: ,,In deze partij laat Welling nog iets zien van de flair waarmee hij vroeger speelde. Het type offer (h4-h5 g6-g5, Lxg5 hxg5, h6) heb ik ooit wel eens gezien, maar ik wist niet dat het zo sterk kon zijn. Inderdaad staat zwart een beetje ‘opgevouwen’ met een koning op g7 voor zijn loper op h8, terwijl er geen zicht op is dat er enige verandering kan plaatsvinden. Dat geeft wit de gelegenheid om aan een ‘langzame’ aanval te werken die in kracht toeneemt omdat zwart eigenlijk niets zinnigs kan doen. Winnen hiermee zal tegen een engine lastig zijn, maar tegen een mens is het concept absoluut heel kansrijk en dat bleek ook in de partij. Het bleek in de praktijk niet te verdedigen en de wijze waarop wit door de stelling heen slaat is in elk geval aardig om te zien.”
Welling – Venis
[aantekeningen Gerard Welling, met aanvullingen van Herman Grooten (HG)]
Na een aarzelend begin in de bondscompetitie begon ik deze partij in een zeer vastberaden bui. Dat is al te zien aan de openingskeuze met een ambitieus vroegtijdig h2-h4!?. Op de 10e zet ontaardde dat al in een frivool stukoffer. Het is me ook na analyse nog niet duidelijk of het avontuurlijke spel 100% correct is, maar wel dat het praktisch verantwoord is, want het wordt enorm ingewikkeld en stelt hoge eisen aan beide spelers. Ruben koos een voor de hand liggende verdediging, maar deze blijkt ondanks het feit dat wits aanvalsopbouw relatief traag verloopt niet steekhoudend. De witte aanval neemt snel in kracht toe en spoedig kan zwart de witte combinaties niet meer pareren. Zo placht ik 15 tot 20 jaar geleden te spelen, misschien moet ik mijn huidige ‘oude-mannetjes spel’ daar vaker voor inruilen?
1.d4 Pf6 2.Pf3 g6 3.Pc3 d5 4.Lf4 Lg7 5.e3 0–0 6.Le2 Pbd7!?
In het open toernooi van Dresden in 2001 speelde ik al eens een partij met een soortgelijk maar veel minder complex offer als in deze partij: 6…Lg4 7.Pe5 Lxe2 8.Dxe2 c6 9.h4 h6 10.h5 g5 11.Lxg5 hxg5 12.h6 (Welling-Müller, Dresden 2001) en nu faalt 12…Lh8 op 13.h7+ Kg7 14.f4 gxf4 15.Df3 met winnende aanval voor wit.
7.Pe5
7.Pb5 c6 levert wit niets op.
7…c6 8.h4!?
Koffiehuis-schaak? In elk geval een indicatie dat het wit menens is.
8…h6 9.h5
9.g4 werd ook enige tijd overwogen.
9…g5
10.Lxg5
10.Lg3 levert niets op en je kunt je dan afvragen of de opmars van de h-pion enige zin heeft gehad. Dus speelt wit hoog risico met een frivool stukoffer.
10…hxg5
10…Pxe5!? 11.dxe5 Pd7 was een optie, waarna bijvoorbeeld 12.e6 fxe6 13.Lh4 mogelijk is, met een spannende stelling.
11.h6 Lh8
11…Lxh6 12.Txh6 Kg7 is een poging om het venijn uit de stelling te halen, maar dan staat wit na 13.Th3 wel wat beter.
12.h7+ Kg7
12…Pxh7!? is gevaarlijk maar misschien wel goed, bijv. 13.Ld3 Phf6 (13…Pdf6? 14.Lxh7+ Pxh7 15.Dh5 Lf5 16.g4 Lxc2 17.e4 en wit wint) 14.f4 gxf4 15.Df3 Lg7 16.exf4 (HG: mijn Stockfish 10 zegt 16.0–0–0 Pxe5 17.dxe5 Te8 18.exf6 exf6 19.exf4 met gelijk spel) 16…Db6 17.0–0–0 en wit heeft aanval voor zijn stuk – de waardering van de engine wisselt met de zet…
13.f4 Pxe5 14.fxe5
14.dxe5? Pe4 15.Pxe4 dxe4 en de d-lijn is open, zwart wint.
14…Pe4 15.Pxe4
HG: Ook in aanmerking komt 15.Ld3!? met de bedoeling Dh5. Na het gedwongen 15…g4 16.Lxe4 dxe4 17.De2 met het idee om de dame naar de koningsvleugel om te spelen heeft zonder meer genoeg voor zijn stuk. Of hij meer heeft…?
15…dxe4 16.Lc4 g4
16…e6 17.Dh5 loopt niet goed af voor zwart; twee stukken doen niet mee en wit kan zijn laatste troepen mobiliseren.; Na 16…Le6? wint 17.Dh5.
17.De2
17…f5
Tijdens de analyse kwamen we uiteindelijk uit op de goede praktische kans 17…f6 18.0–0–0 De8! 19.Df2 Dg6 (19…fxe5 20.Dh4 wint voor wit) 20.Df4 en de compensatie blijft interessant, de engine geeft zelfs wit de voorkeur. 20…fxe5 21.Dxe5+ Df6 22.Dxe4 Lf5 23.Df4 , twee pionnen en een geblokkeerde zwarte stelling.
18.Df2 e6 19.Df4 Kf7
Stug verdedigen helpt niet meer, bijv. 19…Ld7 20.0–0–0 De7 21.Dh6+ Kf7 22.Dh5+ Kg7 23.Tdf1 b5 (23…Le8 24.Dh6+ Kf7 25.Txf5+) 24.Th4! en wit wint.
20.Dxf5+ Ke7 21.Dxg4
Met drie pionnen voor wits geofferde stuk, en twee zwarte lopers die niet kunnen functioneren, ziet het er slecht uit voor zwart.
21…b5 22.Lb3
22…c5
Een scherpe poging tegenspel te creëren.
23.Dxe4 Tb8 24.dxc5 Da5+
24…Tf5 25.Td1 Dc7 26.Dh4+ Kf7 27.Dd8! (27.g4 Txe5 28.Td8! wint ook) ; 24…Dc7 25.Dh4+ Ke8 26.0–0–0 Lxe5 27.h8D! (dit was mijn idee tijdens de partij; het alternatief 27.Td8+! Dxd8 28.Dh5+ Kd7 29.Dxe5 wint echter nog hardhandiger) 27…Lxh8 28.Dxh8 en nu 28…Txh8 29.Txh8+ Ke7 30.Th7+ en wint.
25.c3 b4 26.Dh4+ Ke8 27.Dh5+ Ke7 28.Dg5+ Ke8 29.0–0–0!
29…Ld7
Na 29…bxc3 wint wit met 30.La4+! Dxa4 (30…Tb5 31.Lxb5+ Dxb5 32.Td8+ Kf7 33.Dg8+!) 31.Td8+ Kf7 32.Tf1+.
30.Dg6+ Ke7
31.Txd7+
De afronding.
31…Kxd7 32.Dxe6+ Kc7
32…Kd8 33.Td1+ Kc7 34.Dd7#.
33.Dd6+
33.De7+ Kc6 34.Th6+ kon ook.
33…Kb7
33…Kc8 34.Le6+ Kb7 35.Ld5+ Kc8 36.Dxf8+ zoals in de partij, maar er zijn meerdere winstvarianten.
34.Ld5+ Kc8 35.Dxf8+
Zwart gaf op wegens 35…Dd8 36.Df7. 35.De6+ Kd8 36.Lc6 was overigens sneller.
Uit de wedstrijd Charlois-Kennemer Combinatie ook nog een uiterst leerrijk eindspel. Deze partij bevat echter iets teveel fouten voor een prijs.
Admiraal – Sekandar
1.d4 Pf6 2.Lf4 d5 3.e3 e6 4.Pf3 Le7 5.h3 c5 6.c3 0–0 7.Pbd2 Pbd7 8.Ld3 b6 9.0–0 Lb7 10.Db1 Te8 11.b4 c4 12.Lc2 a5 13.b5 g6 14.a4 Lf8 15.Te1 Lg7 16.Lh2 Tc8 17.e4 Pxe4 18.Pxe4 dxe4 19.Lxe4 Lxe4 20.Dxe4 Pf6 21.Dc2 Pd5 22.Te2 De7 23.Db2 Df6 24.Pe5 Df5 25.Pc6 Dd3 26.Td2 Dxc3 27.Dxc3 Pxc3 28.Tc2 Pd5 29.Txc4 Lf6 30.Tac1 Kg7 31.Kf1 Lg5 32.T1c2 Ta8 33.Le5+ Lf6 34.g3 Lxe5 35.dxe5 Tec8 36.Ke2 Tc7 37.h4 h5 38.Tc1 Tac8
Na een rustige London Systeem-strijd plengt Admiraal een gewaagd paardoffer:
39.Pxa5!? bxa5 40.Txc7 Txc7 41.Txc7 Pxc7 42.b6 Pa6 43.Kd3
43…Kf8
Een overtuigendere weg naar de remise vergde wat accuraat rekenwerk: 43…Pc5+ 44.Kc4 Pxa4 45.b7 (45.Kb5?? Pxb6–+) 45…Pb6+ 46.Kb5 Pd7 47.Kc6 Pb8+ 48.Kc7 (48.Kb5 is te langzaam: 48…Kf8 49.Kxa5 Pd7! (pijnlijke pointe!) 50.Ka6 Ke7 51.Ka7? Pxe5 (of ook 51…f6) en zwart wint) en nu is 48…Pa6+ thematisch, maar ook met 48…a4 is zwart op tijd.
44.Kc4 Ke7 45.Kb5 Pb8 46.Kxa5 Kd7 47.Kb5
Dit is een veel gunstigere versie voor wit dan in de vorige variant, al blijkt het nog steeds remise.
47…Kc8 48.a5 Kb7 49.f3 Pa6 50.f4 Pb8 51.Kc5 Kc8 52.Kd6 Kd8 53.Kc5 Kc8 54.Kd6 Kd8 55.b7
Admiraal blijft het proberen.
55…Pa6 56.Kc6 Pb8+ 57.Kb5 Kc7 58.a6 Pd7
59.b8D+
,,Een mooie ingeving”, vond Grooten.
59…Pxb8
59…Kxb8?? verliest na 60.Kc6.
60.a7 Kb7 61.Kc5 Kxa7 62.Kd6 Kb7 63.Ke7
Het cruciale moment.
63…Kc7?
Grooten: ,,Met 63…Kc6! 64.Kxf7 Kd5 65.Kxg6 Ke4 66.Kf6 Pc6 67.Kxe6 Pd4+ 68.Kf6 Kd5! kon zwart remise maken!” Een ongelooflijke variant: wit kan zelfs de vierde pion op h5 pakken, maar dan houden de zwarte koning en paard alles in bedwang: 69.Kg5 Ke4 70.Kxh5 Kf5 71.Kh6 Pe2 met remise.
64.Kxf7 Kd7 65.Kxg6 Ke7 66.Kxh5 Kf7 67.Kg5 Pd7 68.h5 Pc5
69.f5?
Geeft de winst uit handen. Met 69.g4 kon wit alsnog de buit binnenhalen: 69…Pd3 70.h6 Pf2 (70…Kg8 71.f5! Pxe5 72.fxe6 en de pionnen zijn te machtig, bv. 72…Pc6 73.Kf6 Kh7 74.g5) 71.f5 Ph3+ 72.Kh5 Pf4+ 73.Kh4 Pd3 74.fxe6+ Kxe6 75.h7 Pxe5 76.Kg5 Pf7+ 77.Kg6 Ph8+ 78.Kg7 en de g-pion doet goed werk! Zwart is verloren.
69…Pd3?
Grooten: ,,Ook 69…Pe4+?? was niet goed wegens 70.Kf4 exf5 71.g4!+– .
Alleen met 69…exf5! 70.Kxf5 Pe6 71.g4 Pg7+ kon zwart het houden.” Het paard kan naar e6 blijven pendelen – dat blijkt het cruciale verdedigingsveld.
70.h6 Pxe5 71.fxe6+ Kxe6 72.h7
En opgegeven. Net als in de variant bij wits 69ste zet zijn de twee pionnen het paard de baas.
Een ongelooflijk rijk eindspel!
Grooten noemde de volgende ingezonden bijdrage, uit de wedstrijd Oud Zuylen 3-UVS 2 in de vierde klasse C, een “vermakelijk partijtje”.
Freek Busstra – Pepijn van Erp
[commentaar van de witspeler; toevoegingen van Herman Grooten (HG)]
1.d4 d5 2.c4 c6 3.Pc3 Pf6 4.g3 dxc4 5.Lg2 e6 6.Pf3 Pbd7 7.0–0 Le7 8.a4 0–0 9.e4 a5 10.De2 Pb6 11.Td1 De8 12.Le3 Pg4 13.Lf4 Lb4 14.Lc7 Ta6 15.h3 Pf6 16.Pd2 Pa8 17.Lf4 b5 18.axb5 cxb5 19.e5
19…Lxc3
19…Pd5. HG: ,,Zwart denkt zich een tussenzet te kunnen veroorloven, maar komt bedrogen uit.”
20.exf6 Lxd4 21.Pe4
21.Pxc4 (Bosch).
21…e5
22.Dh5
Er valt de witspeler niets te verwijten, maar er was een betere (en mooiere!) weg naar de winst.
HG: Nog sterker is de volgorde met 22.Txd4! exd4 23.Dh5 Dd8
(analysediagram)
… en nu zit er een schitterende combinatie in de stelling, die voor de mens uiterst moeilijk is om te vinden, maar wel zeer fraai is! 24.Txa5!!. Een mooi voorbeeld van het weglokken van een verdediger. Pion a5 is schijnbaar tweemaal gedekt, maar eigenlijk dus niet! 24…Txa5 (24…Dxa5 25.Dg5 Txf6 26.Pxf6+ Kh8 27.Ph5 Tg8 28.Le5 f6 29.Lxf6 Da7 30.Pxg7 Txg7 31.Ld5 en de dreiging 32.Lxg7+ gevolgd door 33.Dd8+ is dodelijk. Een fraai geheel!) 25.Dg5.
22…gxf6?
Hier was 22…exf4 noodzakelijk: 23.Txd4 Pc7 24.fxg7 en wit staat ook op winst, maar minder eenvoudig dan in de partij.
23.Txa5!
Hier was dit motief makkelijker te vinden.
23…De6 24.Txa6 Lxa6 25.Txd4
HG: 25.Dh6 meteen mocht ook.
25…exd4 26.Dh6 1–0
