Door haar hart te volgen kwam Danielle Boekensteijn (48) precies op de plek waar ze hoort: het onderwijs. Ze geniet enorm van de combinatie van onderwijs en schaken en heeft zich daar vol overgave voor ingezet. Lesgeven gaat echter al even niet meer. Danielle is ongeneeslijk ziek. Ze heeft kanker en in april werd duidelijk dat zij is uitbehandeld. Een bijzonder gesprek met een docente met enkel liefde voor haar vak.
Passie voor het vak
Voordat ze lerares werd, was Danielle beleggingsadviseur. “Ik had het naar mijn zin met collega’s, maar de sfeer, de competitie en het hogerop tijgeren ten koste van anderen, dat sprak mij eigenlijk niet aan. Ik deed daarnaast eigenlijk altijd al veel vrijwilligerswerk met kinderen. Ik werd daar zo blij en enthousiast van, dat ik me realiseerde dat ik juist daar mijn werk van zou moeten maken. Een vriendin van me werkte in het onderwijs en ik mocht een dag meegelopen. Ik was direct verkocht en na een verkorte deeltijdopleiding was ik lerares.”
Haar hart ging al snel uit naar kinderen die in het onderwijs er aan de onder- of bovenkant afvielen. “Voor de grote middengroep is het huidige onderwijs geschikt en passend, maar voor de kleine groepen aan de buitenkant niet”. Ze heeft dan ook twaalf jaar gewerkt in het speciaal onderwijs met leer- en gedragsmoeilijkheden. Een keuze waaruit haar inborst spreekt: “Wat lesgeven betekenisvol maakt? Het bij kunnen dragen aan het leven van anderen.”
Geliefd
Danielle is een geliefde docente, gewaardeerd door zowel de kinderen als collega’s. “Door mijn ziekte krijg ik opeens veel feedback over mijn functioneren, dat is erg leuk. Ik ben een juf die goed is in vaardigheden aanleren. Bijvoorbeeld: hoe ga je met elkaar om, hoe ga je met tegenslagen om, wat levert het op om tóch door te zetten? Hoe ik dat doe? In de eerste plaats door het voor te leven en jezelf te zijn. Door te laten zien dat het ook bij jou niet vanzelf gaat of perfect. En dat ook dat prima is.”
Fouten maken
Ook zet Danielle filmpjes in bij haar lessen, een filosofisch gesprek en ook schaken. “Een speciale les valt of staat met hoe je het erna weer erbij pakt. Door te (her)benoemen wat er is veranderd of vooruit is gegaan. Het proces zou centraal moeten staan. Ons huidige Nederlandse onderwijssysteem is te sterk gericht op presteren en resultaten. Door alleen maar op fouten te letten, durven kinderen geen fouten meer te maken. Terwijl fouten maken juist bij uitstek een wezenlijk onderdeel is van leren.”
Schaken en onderwijs
Het bijzondere is dat Danielle zelf geen schaakster is, maar wel schaakles geeft. Hoe dat werkt? “Mijn rol is het faciliteren, aanmoedigen en stimuleren. Daar ligt mijn kracht.” Deze rol vervulde zij ook al als vrijwilliger bij schoolschaaktoernooien. Ze hielp mee bij de organisatie van de schoolschaaktoernooien waar haar eigen kinderen aan meededen.
Danielle is moeder van drie kinderen, waarvan er twee hoogbegaafd zijn. Haar kids vonden weinig uitdaging op school bij het reguliere lesprogramma, maar vonden die wel in schaakles op school. “Ik zag hoeveel plezier de kinderen hadden van deze extra uitdaging en toen wist ik dat dit speciaal was.” Toen ze later zelf les ging geven aan hoogbegaafde kinderen, was schaken het eerste dat ze erbij haalde.
Chessity
Zo ontmoette ze Herbert Eppinga. Hij organiseerde een schoolschaaktoernooi en Danielle vroeg hem hoe ze dat nu moest aanpakken, schaakles geven. Hij attendeerde haar op de schaaktool Chessity. Daarna ging het snel en werd schaken een vast onderdeel van de lesstof. “Chessity is zo fijn omdat het een laagdrempelig programma is voor kinderen. Kinderen zien het niet als leren, maar als spelen. Ik zie kinderen tijdens schaken enorm genieten van de uitdaging die ze ervaren.”
We horen duidelijk de passie in haar stem als ze vertelt over wat er met de kinderen gebeurt als ze schaken: “De enorme betrokkenheid, het puntje van de tong naar buiten, op het puntje van hun stoel met rode wangen… Dat is toch schitterend? Ze juichen echt al als de schaakborden tevoorschijn komen.” Het is duidelijk dat voor juf Danielle de combinatie onderwijs en schaken onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden.
Naast dat schaken leuk is en uitdagend, gaat het op school niet primair om het leren schaken an sich. Dat is niet het belangrijkste, maar juist de secundaire leerdoelen. “Van schaken leren ze bijvoorbeeld dat dingen niet in één keer perfect gaan. In het begin heb je de rol van verliezer, omdat je nog niet weet hoe het werkt. Dat is voor deze specifieke groep kinderen vaak iets wat zij nog niet (her)kennen. Dat levert veel leermomenten op. Het is belangrijk om dit al op de basisschool mee te krijgen als kind, want je loopt er anders later toch vanzelf een keer tegenaan.”
Enthousiasme
“Het voelt echt als een eer dat ik door jullie in het zonnetje word gezet, voor iets waar ik zelf enthousiast van word”. Het aanstekelijke enthousiasme van Danielle is dat wat haar zo’n goede (schaak)docent maakt. Tot slot heeft ze ook advies voor ons hoe we in Nederland met zijn allen schaken op andere scholen meer aan de gang kunnen krijgen.
“Het begint met een schoolschaaktoernooi spelen. Zorg ervoor dat er op iedere school een lokale schaakambassadeur is die iedereen enthousiasmeert. De volgende stap is Chessity inzetten: dit is ideaal voor leerkrachten, want de kinderen kunnen zelfstandig aan de slag. Daarna zou je kunnen uitbreiden met naschoolse schaaklessen. Natuurlijk wel met een docent waar de kids een beetje mee kunnen lachen.” De knipoog is te horen aan de andere kant van de telefoon en we sluiten af nadat we haar sterkte toewensen de komende tijd.
Een les voor het leven
Wij zijn dankbaar dat Danielle de tijd voor ons heeft willen nemen en onze vragen heeft beantwoord. Ook onder deze omstandigheden is het kristalhelder wat voor een positieve en bevlogen vrouw zij is, die haar passies heeft gevolgd en geniet van wat nog kan. Haar antwoord is even eenvoudig als tijdloos. “Ik heb gewoon gedaan wat ik heel leuk vond en waar ik energie van kreeg.” Een les voor het leven. Voor jong en oud.
Ontzettend trots
Herbert Eppinga (50) van Stichting Pentachess heeft Danielle aangedragen. “Ik ben ontzettend trots op Danielle. Zij is het schoolvoorbeeld van hoe een niet-schaker met de juiste handvatten toch schaakles kan geven. Zij geloofde net als ik dat schaakles een standaardvak op de basisschool zou moeten zijn.” Graag had hij sowieso juf Danielle in het zonnetje gezet, maar de omstandigheden maakte het zo dat het nu moest gebeuren.
Op 21 juni jongstleden heeft Danielle afscheid genomen van haar leerlingen. Dat was de laatste keer dat haar ziekte haar toestond om nog een keer op school te kunnen zijn. Herbert was aanwezig op de Egbertusschool in Vianen en reikte aan Danielle en het schoolteam een beker uit voor het behalen van de 3e prijs van een online schaaktoernooi. “Ik ben dankbaar dat ik dat heb meegemaakt.”
Ambassadrice voor het schaken
Na een korte pauze: “Het is zo ongelooflijk knap dat iemand 5 (!) scholen en meer dan 80 kinderen weet te mobiliseren en aan het schaken krijgt, zonder dat ze zelf schaakt!” Het is volgens Herbert dan ook logisch dat zij in het zonnetje gezet moet worden: “Danielle is echt een ambassadrice voor het schaken. Haar enthousiasme heeft er zelfs voor gezorgd dat andere docenten ook met Chessity aan de slag gaan én ze heeft het voor elkaar gekregen het schoolbreed als les er doorheen te krijgen. Zij vindt dat iedereen moet kunnen leren schaken. Sterker nog: zelfs tijdens deze moeilijke omstandigheden heeft ze ervoor gezorgd dat haar rol bij de schoolschaaktoernooien door een moeder van haar school wordt overgenomen!”
Innerlijke rust
Hij roemt haar wil om iedereen erbij te betrekken en lijkt woorden tekort te komen om zijn dank uit te drukken. Dan, ineens: “Wat haar zo bijzonder maakt voor de kinderen, dat is haar rust. In alle enthousiasme en passie schuilt juist een innerlijke rust. Dat voelen kinderen en daarom lopen ze met haar weg. Ze doet precies waar ze gelukkig van wordt en dat geluk wordt gedeeld.”
