door Peter Boel
Het seizoen is nog jong, maar Max Warmerdam heeft zijn tweede New In Chess Schoonheidsprijs al binnen! Met dank aan Eline Roebers, die met zwart tegen de grootmeester geen spoortje van schroom vertoonde en vanaf zet 11 begon te offeren. Warmerdam moest diep gaan om het aanvalsgeweld van onze online jeugdwereldkampioene te weerstaan, maar vond toen ook iets geniaals. Deze partij won zonder concurrentie de prijs van deze ronde: de dikke pil The Silicon Road to Chess Improvement van Matthew Sadler (New In Chess).
Warmerdam – Roebers
Apeldoorn-Kennemer Combinatie
De partij is, zoals jurylid Herman Grooten schreef, een “fantastisch spektakelstuk” en daar had ons grote talent Eline Roebers een groot aandeel in: zij was degene die het vuur al snel op deed vlakkeren. De analyses hieronder zijn van Grooten, die nog schreef: “Max moest een enorme creativiteit aan de dag leggen om zich uit het wespennest te bevrijden.” Hans Ree: “Nadat wit 14.Tf4 had gevonden (niet zo moeilijk) had hij bij alle volgende zetten een ruime keus uit winnende voortzettingen, het kon bijna niet misgaan. Neemt niet weg dat het een lust voor het oog was.”
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Ld3 Pc6 6.Pxc6 bxc6 7.Pd2 e5
7…d5 is een andere variant.
8.0–0 Le7 9.f4 d6 10.fxe5 Pg4
Nog bekend uit een partij tussen de mij onbekende grootheden Chavez en Romero in San Salvador 1995.
11.Pc4
In bovengenoemde partij volgde 11.Pf3 Db6+ 12.Kh1 Pf2+ 13.Txf2 Dxf2 14.exd6 Lxd6 15.e5 met onduidelijke stelling.
11…d5?!
De harde aanpak, zo zien we het graag!
Eline is niet van het ‘normale terugslaan’ met 11…dxe5 dat na 12.De1 wit een minuscuul plusje geeft of misschien zelfs niets na 12…Dd4+ 13.Kh1 Le6.
12.exd5 Lc5+
Weer niet terugnemen maar een tussenzet. Ze gaat ‘all-in’. Na 12…Dxd5 13.De1 0-0 14.Kh1 heeft wit echter al een substantieel voordeel, en daar was het haar niet om begonnen.
13.Kh1 Pxh2
Dat was Eline’s idee en ik kan me voorstellen dat haar dit wel wat lijkt voor zwart. Maar Max is niet onder de indruk en pareert de dodelijke dreiging 14…Qh4 met
14.Tf4:
14…g5
Eline houdt het bij het ‘gooi- en smijtwerk’ waarmee ze begonnen is. De toren staat in.
15.Td4!?
Ik zou zeggen dat de waardering !!? hier op zijn plaats is, maar dat teken kent Chessbase niet. Maar wat een geweldige vondst om deze toren zomaar op dat veld weg te geven. Ik kan me voorstellen dat Pieter Roggeveen in zijn verslag van de wedstrijd in zijn enthousiasme hier twee uitroeptekens geeft en roept dat de schoonheidsprijs hiermee vaststaat. De analogie met de zet 24.Txd4 van Kasparov-Topalov (zie diagram)
Kasparov-Topalov
Hoogovens Wijk aan Zee 1999 (4)
24.Txd4!
… ontgaat mij enigszins, behalve dat de toren op hetzelfde veld wordt geofferd…
Stockfish 14 komt in onze partij met het ontnuchterende 15.Le3! en geeft dan de volgende varianten: 15…gxf4 (15…Lxe3 16.Pd6+ Dxd6 17.exd6 Lxf4 18.De1+ Kf8 19.De7+ Kg7 20.g3 en wit wint) 16.Lxc5 cxd5 17.Pd6+ Kf8 (17…Kd7 18.Lb5+ Kc7 19.Pxf7 met beslissend voordeel) 18.Dh5 en het kille #6 verschijnt op mijn scherm…
PB: Ree voegde toe dat volgens zijn engine 15.Tf5 ook ruim genoeg was.
15…g4
Zwart probeert hoe dan ook …Dh4 in de stelling te brengen.
Het idee achter wits offer is natuurlijk dat veld d6 beschikbaar komt voor het paard dat nu vernietigend binnendringt: 15…Lxd4 16.Pd6+ Kd7 (16…Kf8 17.Dh5 en wit wint) 17.Lf5+ Kc7 18.Dxd4 en behalve dat het verdwaalde paard op h2 verloren gaat, is wits aanval onweerstaanbaar.
16.Pd6+
Max speelt nu één van zijn troefkaarten uit.
16…Kf8
Na 16…Lxd6 17.exd6 Dh4 18.g3 Dh5 (18…Dxg3 19.De2+ Kf8 20.Lh6+ Kg8 21.De8#) 19.De2+ Kf8 20.Dxh2 heeft wit domweg een stuk gewonnen.
17.Lh6+
De witte stukken grijpen nu beslissend in tegen de zwarte koning.
17…Kg8
18.e6!
Weer ijzersterk gespeeld van Warmerdam. Hij dreigt pardoes mat met 19.exf7#. Een ander idee van e5-e6 is de interferentie op de diagonaal c8-h3 zodat Txg4+ ook in de stelling komt.
18…f5
De matdreiging wordt gepareerd en g4 gedekt, maar zwart is ondertussen bezig alle schepen achter zich te verbanden, zo ze dit niet al eerder had gedaan…
Het paard kon niet geslagen worden: 18…Lxd6 19.Txg4+ en mat volgt.
19.Pxf5
De dreiging 20.Txg4+ is niet meer met normale middelen af te wenden. Eline had hier kunnen opgeven, maar ze gunt Max de eer van het uitvoeren van een paar laatste prachtige combinatoire wendingen:
19…Lxd4 20.Kxh2 Le5+ 21.g3 Df6 22.Dxg4+ Dg6 23.Pe7#
Een mooi mat en heel sportief van Eline om dit te laten uitvoeren! Een prachtige partij.
Met nominaties staat onze ‘Chess Buccaneer’ op 2 uit 2! Na scherp aanvalsspel in de originele stijl van Manuel Bosboom volgt een stukje efficiënte eindspeltechniek, een kwaliteit van Bosboom die nog wel eens onderschat wordt. Ook hier zijn de voornaamste analyses van Herman Grooten, die besloot met: “Een goede partij, maar ik mis een beetje het briljante gedeelte waarbij iedereen ‘oh’s’ en ‘ah’s’ roept.” Zoals bij de zet 15.Td4 van Warmerdam!
Bosboom – Van Arkel
En Passant-Caïssa
1.Pf3 c5 2.g3 b6 3.Lg2 Lb7 4.0–0 Pf6 5.d3 g6 6.e4 Lg7
7.Ph4
PB: Ook niet de eerste zet die een normale sterveling hier zou bedenken.
7…d5 8.e5 Pfd7 9.e6!?
Zo kennen we Bosboom. Een pionoffer voor stukkenspel.
9…fxe6 10.Te1 Pc6 11.Txe6 Pd4
Hier was 11…Pde5 12.f4 Pf7 13.Pc3 Pd4 14.Te1 0–0 zeker niet slechter voor zwart.
12.Te1 0–0 13.c3 Pf5 14.Lg5 Pxh4 15.Lxh4 Tf7 16.Pd2 Dc7 17.Pf3 h6
PB: Wit heeft zijn stukken inmiddels weer behoorlijk harmonieus staan, maar nu komt er toch weer iets aparts:
18.d4
18…Te8
PB: 18…g5 19.Lxg5 hxg5 20.Pxg5 Pf6 (als de toren wijkt wint 21.Txe7) 21.Pxf7 Kxf7 22.Tc1 en wit heeft een mooi initiatief bij een ongeveer gelijke materiaalverhouding.
19.Dd3!?
Manuel geeft zwart nog een ‘kans’. Een ‘normaal mens’ zou hier 19.g4 spelen…
19…g5?!
Dat is de kat op het spek binden! De engine geeft 19…cxd4 20.Pxd4 Pf8 21.f4 met gelijke kansen.
20.Lxg5! Txf3
Inderdaad zou 20…hxg5 21.Pxg5 Pf6 22.Lh3! heel goed voor wit geweest zijn. PB: Na 22…Lc8 23.Lxc8 Txc8 24.Dg6 moet zwart nog een pion geven met 24…e6, want na 24…Tcf8 25.Te6! en Tae1 wordt hij helemaal patgezet.
21.Lxf3 hxg5
22.Dg6
Beter was 22.Lh5! Pf6 (op 22…Tf8 wint 23.Txe7 al voor wit) 23.Lxe8 Pxe8 24.Dg6 Kf8 25.Dxg5 en met drie lichte stukken voor twee torens en twee pionnen heeft zwart te weinig. Ook zijn onveilige koningspositie maakt het er niet beter op.
22…Pf6 23.Te5 e6 24.Txg5 Df7
Zwart heeft het aardig weten te ‘stutten’, de kansen zijn weer in evenwicht.
25.h4 Dxg6 26.Txg6 Kf7 27.h5 e5
PB: Ree vermoedde dat deze zet “de kiem van zwarts problemen” was.
28.dxe5 Txe5 29.g4 Ph7?
De engine vindt 29…Lc8 de beste zet en schat de stelling in als 0:25. Gelijk dus!
30.Lg2! Pf8 31.f4 Te2 32.Tg5
Als ervaringsdeskundige weet Bosboom als geen ander hoe hij stellingen met ‘ongelijkwaardig materiaal’ moet behandelen. Vanaf hier gaat het snel bergafwaarts met zwart aangezien hij geen adequaat antwoord heeft op de stoomwals van pionnen die op hem afkomt:
32…Lf6 33.Lxd5+ Lxd5 34.Txd5 Txb2 35.Tf5
35.Te1 Lxc3 36.Tf5+ Kg8 37.Te8 Lg7 38.g5 was simpeler.
35…Kg7 36.h6+ Kg6 37.Td1 Ph7 38.Td6
Zwart moet materiaal inleveren en daarmee valt het doek voor hem.
38…Kxh6 39.Th5+ Kg7 40.Td7+ Kg8 41.Thxh7 Lxc3 42.Txa7 Ld4+ 43.Kh1 Tf2 44.f5 Te2 45.Thd7 Te8 46.g5 1-0
Dit toch niet eenvoudige eindspel heeft Bosboom erg goed gespeeld.
De volgende partij is min of meer van het tegenovergestelde gehalte. Siem van Dael won voor de tweede maal in een reeds diep uitgegraven theoretische variant, ditmaal in de Italiaanse Opening. Het zag er mooi en spectaculair uit, maar tot en met wits 18e zet was het al bekend uit een analyse van Daniil Dubov, en daarna hoefde Siem eigenlijk nog maar één goede zet te vinden om te winnen. Overigens gaf Dubov in die analyse, die hij met zijn coach Alexander Riazantsev had ontwikkeld, alleen een aantal fantastische zetten en geen toelichting. Dat maakt het geheel nogal ondoorgrondelijk; ook juryleden Grooten en Ree konden slechts met verbazing kijken naar de zetten die hun engines uitspuugden. Maar voor schaaktovenaar Dubov gold al min of meer hetzelfde!
Siem van Dael – Lennert Lenaerts
HMC Calder-Zuid Limburg
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.c3 Pf6 5.d4 exd4 6.b4
Dit had Daniil Dubov opgegraven uit de oude doos voor zijn beslissende partij met Karjakin in het Russisch kampioenschap vorig jaar. Dat werd een briljante overwinning voor Dubov. Ook Lenaerts heeft hier klaarblijkelijk goed naar gekeken.
6…Lb6 7.e5 Pe4
Ambitieuzer is volgens Dubov de zet 7…d5, die onder andere door Anand werd gespeeld in een matchpartij met Oleg Skortsov in 2017.
8.Ld5 Pxc3 9.Pxc3 dxc3 10.Lg5 Pe7 11.0–0 h6 12.Lh4 g5!?
13.Pxg5
Dit moet langzamerhand appeltje-eitje zijn voor onze lezers. In het Italiaans zijn deze offers tegenwoordig ook aan de orde van de dag. Het werd ook aangegeven door Dubov in zijn analyse. Karjakin had 12…0-0 gespeeld.
13…Pxd5
Dubov gaf 13…hxg5 14.Lxg5 d6 15.Df3 Le6 16.Lxb7 d5 17.Lc6+ Pxc6 (17…Kf8 18.Lxe7+ Dxe7 19.Lxa8 Dh4 is mogelijk niet helemaal hopeloos voor zwart als de dames eraf gaan, met zijn sterke centrumpionnen) 18.Lxd8 Kxd8 19.Dxc3 “and White doesn’t seem to be worse,” schreef hij vol verbazing.
14.Pf3 Pe7 15.Lf6 Tg8 16.Te1 a5 17.Dc2 axb4
Grooten: Persoonlijk zou ik denken aan een zet als 17…Tg6 om 18.Dh7 te verhinderen. Maar dan heeft zwart na 18.b5 slechts een klein voordeeltje.
18.Dh7
Tot zover nog de analyse van Dubov! Die staat in New In Chess Magazine 2021#1, en ook in een Survey van Yury Krykun in Yearbook 138. Dubov ging verder met 18…b3 19.Tad1! Lxf2+! 20.Kf1! Lxe1 21.e6 Tf8 22.Pe5 dxe6 23.Txd8+ Kxd8 24.Pxf7+ Ke8! 25.Pd6+ Kd7 26.Dxe7+ Kc6 27.Dxf8 b2 28.Pe4 b1D 29.Dc5+ Kd7 30.De7+ met eeuwig schaak. Grooten schrijft: Mijn Stockfish14 geeft hier het ‘afzichtelijke’ 18…c6 met voordeel voor zwart. En in de evaluatie zag ik eerder ook nog …c7-c5 voorbij komen. Vraag me niet waarom…
18…Lc5
De eerste ‘nieuwe’ zet van Lenaerts ziet er logisch uit, maar e7 dekken lijkt niet zwarts hoogste prioriteit te zijn hier. Het witte antwoord oogt ook logisch, maar Ree geeft aan dat volgens de engine 19.Tad1 het sterkst was. De voornaamste dreiging is dan 20.e6, waarmee de d-lijn of de diagonaal h5-e8 wordt geopend. Het f3-paard kan dan ook sterk naar e5 komen. Ook hier moet zwart vaak zijn dame offeren, maar in allerlei ingewikkelde varianten van de engine heeft zwart dan geen voordeel meer. Een voorbeeldvariant is 19…c6 (na 19…Lxf2+ slaat wit niet maar doet 20.Kf1 of 20.Kh1, waarna 20…Lxe1 21.e6! te langzaam is voor zwart) 20.e6 fxe6 21.Pe5 Tf8 22.Pg6 c2 23.Pxf8 cxd1D 24.Txd1 d5 25.Dh8 Kf7 26.Dg7+ met zetherhaling!
19.Ph4 Ta6?
En dit is vermoedelijk de beslissende fout.
Zwart kon ook hier de dame offeren met 19…Tf8 20.Pf5 Pxf5 21.Lxd8 Kxd8 22.Dxf5 d5 23.Df6+ Ke8 met gelijk spel (Grooten; de engine van Ree gaf 23…Le7 met voordeel voor zwart; na 23.Df3 Le6 heeft hij zich mooi geconsolideerd). Wit kan wat pionnen snoepen met 24.e6 Lxe6 25.Txe6+ fxe6 26.Dxe6+ Kd8 27.Dxd5+ Ld6 28.Dxb7 maar die vrije c-pion is een handenbindertje.
20.Pf5!
20…d5
Het is voor te stellen dat zwart tenminste nog even dit zetje wilde spelen alvorens er de brui aan te geven. Na iets als 20…Tg6 21.Pd6+ cxd6 22.exd6 Lxf2+ (22…Lxd6 23.Dh8+ en mat) 23.Kh1! Lxe1 24.Txe1 is het ook mat in een paar zetten.
21.exd6 Kd7 22.Txe7+ Kc6 23.Txc7+ Dxc7 24.dxc7
Wit staat een toren voor, met de compensatie erbij. Hoogste tijd voor…
1-0
De volgende leuke partij werd ingezonden. Ook Bram Klapwijk liet de nieuwste engines los op wat hij had geproduceerd (nota bene tegen New In Chess-employé Sebastiaan Smits!) en was daarmee, naar de mening van de juryleden, nogal streng voor zichzelf omdat er hier en daar enkele kansjes onbenut bleven.
Grooten sprak zijn waardering uit voor de voortvarendheid waarmee Klapwijk te werk ging met het agressieve 12.g4 en later 20.f5. Ree vond het leerzaam dat zwart in het Siciliaans met één onnauwkeurigheid (11…Pb4 vond hij eigenlijk een “half vraagteken” waard) in ernstig nadeel kan komen en voegde toe: “Als [tegenstander] Smits 24…Txe4 had gevonden, was niet Klapwijk maar hij een goede kandidaat voor de prijs geweest, zeker als hij dan na 25.Pg6+ hxg6 26.hxg6+? Th4 had gewonnen.”
Klapwijk – Smits
Eindhoven-WLC
[analyse Bram Klapwijk]
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 e6 6.Le3 Le7 7.f4 0–0 8.Df3 a6 9.0–0–0 Dc7 10.Ld3 Pc6 11.Kb1 Pb4
PB: Dit is de door Ree licht bekritiseerde zet. De standaardreactie is 11…Pxd4 12.Lxd4 e5.
12.g4 b5 13.g5 Pd7
14.h4
14.g6!? was ook erg interessant, ik kon achter het bord niet berekenen/bepalen of het kwaliteitsoffer (17.Txh5) voldoende voor winst was en of ik iets anders had gemist: 14…hxg6 15.h4 Pf6 (15…e5) 16.h5 gxh5 17.Txh5! Pxh5 18.Dxh5 g6 19.Dh6 Lf6 20.Th1 Te8 21.f5.
14…Pc5 15.h5?!
Na deze zet, die net een tikje te langzaam is (hoewel in lijn met m’n vorige zet) speelt mijn tegenstander een aantal goede zetten waarmee de stelling meer in evenwicht komt:
15…Pbxd3! 16.cxd3 b4 17.Pce2
17…f5?!
De computer is het er niet helemaal mee eens en vindt 17…f6 beter, waarna ook de partijvariant op het bord had kunnen komen.
18.gxf6?!
Eerlijk gezegd heb ik 18.exf5 niet lang overwogen, waarschijnlijk onterecht. In deze variant zag ik nog genoeg ideeën, al had ik ook het idee dat zwart dichtbij gelijk zat.
18.exf5 Lb7 19.Dh3 (dit wil de computer, wederom een interessante variant met veel wendingen) 19…exf5 (19…Lxh1?! 20.Dxh1 en de witte velden zijn blijkbaar belangrijker dan de toren op h1) 20.Pxf5 b3 21.axb3 Lc8 en er gebeurt van alles.
18…Lxf6 19.Thg1
Deel 2 van de partij is begonnen. Achteraf bleek het eenvoudiger voor wit om een aanval op te zetten dan voor zwart. Zwart moet daarom nu niet treuzelen en meteen verzwakkingen creëren bij de witte koning.
19…Lb7
De dreigingen tegen d3 en e4 blijken niet op te wegen tegen de verzwakking van e6/f5 en de blokkade van de b-lijn.
19…b3 was één van de zetten: 20.a3 (20.axb3 Tb8 21.Tc1 e5 22.fxe5 Lxe5) 20…e5 21.fxe5 dxe5 22.Pf5 Pxd3 23.Pc3.
20.f5
Het idee van de zet was om de druk hoog te houden. Veld f4 wordt beschikbaar voor het paard en diagonaal c1-h6 voor de loper, en de pion kijkt naar g6, zodat pion g7 onder meer druk komt te staan.
20…exf5?
Nu krijgt de witte aanval snelheid. Het paard staat actief op f5, kijkend naar g7. Maar ook Lxc5 komt in de stelling, om (indien nodig) het paard eraf te slaan als de druk op d3/e4 te groot wordt. Tot slot is veld d4 vrijgekomen om Ld4 te spelen, om de zwartveldige lopers af te ruilen.
20…b3 was nog steeds een goede zet; nadat ik 20.f5 had gespeeld, dacht ik dat 20…e5 wellicht de beste was. De computer ziet er ook wel wat in. Het vertraagt de witte aanval (in vergelijking met de partij) en door de sluiting van het centrum wordt het lastiger voor de witte stukken om snel op de damevleugel bij te springen in het geval van een zwarte aanval.
21.Pxf5 Tae8
Bedoeld om te offeren op d3 of e4.
22.Tc1 Dd7 23.Dh3
Ineens beginnen er trucs in de stelling te komen. Ik dreig te slaan op c5 gevolgd door Ph6+.
PB: Smits schrijft in zijn eigen verslag voor de WLC-website dat hij had uitgerekend dat 23.Pxd6 niet werkt vanwege “het esthetische 23…Pxe4!, maar de computer toont ijskoud aan dat 23…Le5 simpeler en harder wint.”
23…Kh8
24.Pf4?
Fout, omdat het een torenoffer toelaat dat remise maakt. In de partij had ik al het gevoel dat eerst 24.Lxc5 beter zou zijn, maar waarom kon ik niet plaatsen. De computer vult de gaten in: 24.Lxc5 Txe4! (net als in de partij de enige zet die relatief de partij redt) 25.Le3 Th4! 26.Dxh4 Lxh4 27.Pxh4.
24…Tf7
Zwart ziet het niet meer. 24…Txe4!! was een geweldige redding: 25.Pg6+ hxg6 en nu kan wit alleen maar remise houden met 26.h6! (26.hxg6+? verliest!!: 26…Th4! – deze zet had ik gemist; een geweldige redding!) 26…Kg8 (26…Th4? 27.hxg7+ Kg8) 27.hxg7 Lxg7 28.Ph6+ en volgens de computer is het het beste om zetten te herhalen met 28…Kh7 29.Pf5+ Kg8 30.Ph6+.
25.Lxc5
In principe overbodig voor de verdere uitvoering, maar zwart heeft weinig anders dan terug te slaan.
25…dxc5
26.Pg6+! Kg8
26…hxg6 27.hxg6+ met mat een paar zetten later.
27.Ph6+!
En na 27…gxh6 komt 28.Pe5+ met damewinst.
1-0
Het slotcommentaar van Smits was: “Een partij waar veel in zat, maar mijn tegenstander speelde het net wat handiger.”
Als extraatje stuurde Klapwijk deze stelling nog in een appje naar Grooten omdat die in zijn eigen partij met Ivar Heine die zaterdag ook twee paarden gezamenlijk op de zesde rij had gehad:
Grooten-Heine
UVS-De Stukkenjagers
